عنوان پروژه:

برنامه ملی تجارب و کارکردهای مطلوب نظام سلامت

Iranian National Program for Best Practices of Health System

سازمان پیشنهاد دهنده:
هلدینگ ونداد

صاحب ایده و تهیه و تنظیم:
دکتر حسن خانی ایوریق
قائم مقام رئیس هلدینگ ونداد

خلاصه برنامه ملی تجارب و کارکردهای مطلوب نظام مراقبت های اولیه بهداشتی:

با توجه به نقش اندک پرسنل غیر عضو هیات علمی در مقایسه به جمعیت قابل توجه آنها در تولیدات علمی وزارت، و نیز با عنایت به عدم مستند سازی علمی در نظام سلامت کشور در طول سی سال گذشته که تبعات جبران ناپذیری در انتقال تجربیات ارزشمند سطوح مختلف وزارت و دانشگاه های علوم پزشکی تابعه داشته است بنظر می رسد برنامه ملی تجارب و کارکردهای مطلوب نظام مراقبت های اولیه بهداشتی بتواند با اجزای مختلف راه اندازی شده خود نقش ارزنده در مستندسازی عملکرد نظام سلامت کشور و به تبع تولید مقالات علمی از تجربیات ارزشمند پرسنل این وزارت با به ثبت رساندن، ارزیابی کردن و انتشار سالانه هزاران تجریه و کارکرد مطلوب یا خوب در حوزه نظام مراقبت های اولیه بهداشتی ایران در سامانه پورتال ملی تجارب و کارکردهای مطلوب نظام مراقبت های اولیه بهداشتی و نیز صدها مقاله فارسی یا انگلیسی در حوزه مزبور در مجلات بین المللی تجارب و کارکردهای مطلوب نظام مراقبت های اولیه بهداشتی به زبان های فارسی یا انگلیسی تا رتبه زیر ده تولیدات علمی در سطح بین المللی در یک برنامه پنج ساله با رویکرد به کشورهای منطقه مدیترانه شرقی و بر پایه سند چشم انداز 1404 داشته باشد.

لذا با عنایت به چالش های ذیل در نظام سلامت کشور:

1) کسب جایگاه کنونی ایران در تولیدات علمی با صرف هزینه های میلیاردی

2) نقش انحصاری اعضای محترم هیات علمی دانشگاه های علوم پزشکی در تولیدات علمی کشور

3) عدم بکار گیری پرسنل و داوطلبان نظام سلامت کشور در تولیدات علمی کشور

4) عدم مستند سازی نظام سلامت کشور در طول سی سال گذشته

فرصت های ذیل قابل دسترس نظام سلامت کشور می باشد.

1) حرکت در جهت استقرار عملکرد مبتنی بر شواهد (EBP) در ساختار اجرایی نظام سلامت براساس انجام مطالعات اقدام پژوهی(Action research)

2) مستند سازی و انتقال تجارب و کارکردهای نظام سلامت براساس انجام مطالعات اقدام پژوهی(Action research)

3) ارتقای جایگاه علمی ایران تا رتبه دهم تولیدات علمی در سطح بین المللی در یک برنامه سه ساله با ظرفیت سازی تولید سالانه هزاران مقاله گزارشی در نظام سلامت

4) برقراری یک رویکرد جدید در روابط بین الملل ایران با کشورهای خارجه بالاخص کشورهای مدیترانه شرقی

کلیات برنامه ملی تجارب و کارکردهای مطلوب نظام مراقبت های اولیه بهداشتی

بیان مسئله برنامه

نظام مراقبت‌های اولیه بهداشتی، عبارت است از مراقبت‌های ضروری و اساسی در زمینه سلامت که برای همه افراد و خانواده‌ها قابل دسترسی باشد. این خدمات بخش اصلی نظام بهداشتی و توسعه اقتصادی اجتماعی، همچنین اولین سطح تماس فرد، خانواده و جامعه با نظام سلامت کشورها به ویژه کشورهای در حال توسعه از جمله ایران است. کوشش‌های اولیه در جهت اجرای برنامه مراقبت اولیه بهداشتی، بسیار کارآمد و مؤثر بود ولی با گذر زمان و ایجاد تحولات شگرف در ساختارهای جمعیتی و کسب تجارب متعدد در زمینه مشکلات جدید سلامتی و تغییر نگرش انسان‌ها در زمینه سلامت و انتظارات آنها در دریافت خدمات اولیه مناسب‌تر از سیستم‌های اولیه بهداشتی منجر شد تا اصلاحاتی پیرامون اجرای آن در کشورها صورت گیرد. پس از گذشت 30 سال از اعلامیه آلماآتا، سازمان بهداشت جهاني در سال 2008 با گزارشی با عنوان، مراقبت‌هاي اوليه بهداشتی، حالا بيشتر از هر وقت ديگر، به مراقبت‌های بهداشتی اولیه پرداخته، بر اهميت و قابليت اجرايي آن در همه كشورها تأكيد كرده است. در این گزارش چنين آمده است، در شرایط امروز نسبت عظيمي از منابع براي خدمات درماني خرج مي‌شود، و پيشگيري و ارتقای سلامت كه مي‌تواند هفتاد درصد از بار جهاني بيماري‌ها را كم كند، ناديده گرفته مي‌شود. در ابتدای قرن بیست و یکم هدف‌های توسعه هزاره که نقش عوامل متعدد اجتماعی در سلامت و اهمیت آنها را در توسعه پایدار جهان امروز به روشنی تبیین نموده است، را می‌توان نقطه شروع به چرخش و برگشت به سیستم‌های سلامت حمایتی در مسیر اهداف عالیه مراقبت‌هاي بهداشتي اوليه دانست. نظام مراقبت اولیه بهداشتی در ایران از سال 1363 در قالب شبکه‌های بهداشتی درمانی در شهرستان‌های مختلف استقرار یافت و از سال 1384 نیز پزشکان خانواده در این سیستم به کار گرفته شدند که امکان دسترسی بهتری برای مردم فراهم نموده است. شبکه بهداشتی درمانی ایران شهرت بین المللی دارد و به کرات مورد بازدید و تمجید کارشناسان سازمان‌های بین المللی قرار گرفته است. این شبکه در حال حاضر از طریق بیش از 18 هزار خانه بهداشت، 2500 مرکز بهداشتی درمانی روستایی، 2300 مرکز بهداشتی درمانی شهری و فعالیت بیش از 28 هزار بهورز، دسترسی مستقیم صد در صدی جمعیت شهری و بیش از 86 درصدی جمعیت روستایی را به مراقبت‌های اولیه بهداشتی فراهم کرده است. هم اکنون، مراقبت‌های اولیه بهداشتی، از قبیل مراقبت ماد